حسابرسی ویژه

روش های حسابرسی ویژه

از این نوع حسابرسی، برای بررسی و ارزیابی موارد خاص و حساس در حوزه حسابداری و گزارش های مالی سازمان ها استفاده می شود. روش های انجام این حسابرسی، بر اساس نیازها و شرایط خاص هر سازمان متفاوت خواهد بود که معمولا در کنار روش های حسابرسی عمومی مورد استفاده قرار می گیرند.

حسابرسی پروژه های سرمایه ای

از این روش حسابرسی در صورتی استفاده می شود که سازمان در پروژه های سنگین و بزرگ سرمایه گذاری کرده باشد. در این حالت، حسابرس به بررسی عملکرد مالی پروژه، هزینه های سرمایه گذاری و تطابق آن با استانداردهای حسابداری می پردازد.

حسابرسی موجودی و مواد اولیه

این روش در سازمان هایی کاربرد دارد که در زمینه هایی همچون فرآیندهای تولیدی، توزیع یا خرده فروشی مواد و محصولات فعالیت می کنند. حسابرس در این حالت، موجودی ها، روش های انبارداری، نحوه ارزش گذاری و تطابق آن با استانداردهای حسابداری را بررسی می کند.

حسابرسی مالیاتی

از این روش حسابرسی، برای ارزیابی صحت و قانونی بودن اظهارنامه مالیاتی سازمان ها استفاده می شود. حسابرس در این حالت، عملکرد سازمان در زمینه مالیات، تطابق با قوانین مالیاتی و صحت اطلاعات مالیاتی را بررسی می کند.

حسابرسی مالیاتی بین المللی

این روش برای سازمان هایی که فعالیت های بین المللی دارند، کاربرد دارد. در این حالت، حسابرس به بررسی تطابق عملکرد مالیاتی سازمان با قوانین و مقررات مالیاتی بین المللی می پردازد.

حسابرسی ریسک و حاکمیت شرکتی

از این روش، برای ارزیابی سیستم ها و فرآیندهای مدیریت ریسک و حاکمیت شرکتی سازمان ها استفاده می شود. حسابرس در این حالت، سیاست ها، روش ها و استراتژی های مدیریت ریسک و حاکمیت شرکتی را بررسی و ارزیابی می کند.

این روش ها، تنها چند نمونه از روش های حسابرسی خاص هستند. در عمل می توان از روش های دیگری نیز برای انجام حسابرسی خاص بهره برد. انتخاب روش های حسابرسی خاص، به نوع فعالیت و شرایط سازمان بستگی دارد و هدف اصلی آن ارزیابی صحت و قابل اعتماد بودن گزارش های مالی سازمان است.

نقش حسابرس در حسابرسی خاص

در حسابرسی ویژه، حسابرس نقش مهمی را در تأیید صحت و قابلیت اعتماد اطلاعات مالی و عملکرد سازمان یا پروژه بر عهده دارد. معمولا این نوع حسابرسی به دلیل وجود موارد خاصی نظیر مشکلات مالی جدی، تغییرات سازمانی مهم یا تراکنش های پیچیده انجام می شود.

بررسی و ارزیابی

در ابتدا باید حسابرس، بررسی و ارزیابی کاملی از موضوع یا زمینه ای که حسابرسی درباره آن صورت می گیرد، انجام دهد. این کار شامل بررسی استانداردها، قوانین و مقررات، مستندات مالی و عملیاتی و سایر اطلاعات مرتبط است.

تهیه برنامه حسابرسی

حسابرس، برنامه حسابرسی را بر اساس ارزیابی های اولیه تهیه می کند. در این برنامه، اهداف حسابرسی، روش ها و فرآیندهای ارزیابی، زمان بندی و منابع مورد نیاز برای حسابرسی مشخص می شوند.

جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات

حسابرس در مراحل حسابرسی ویژه مسئول جمع آوری اطلاعات مالی و عملیاتی مورد نیاز برای انجام این نوع حسابرسی است. در مراحل بعد، این اطلاعات توسط حسابرس تجزیه و تحلیل می شوند و نقاط قوت و ضعف، ریسک ها و مسائل مرتبط با حسابرسی خاص شناسایی خواهند شد.

ارزیابی کنترل های داخلی

حسابرس وظیفه کنترل داخلی، بررسی و ارزیابی اسناد و مدارک مالی سازمان را بر عهده دارد. این شامل بررسی اثربخشی و کارایی کنترل ها، تطابق با استانداردهای حاکمیت شرکتی و مقررات مربوطه و ارائه توصیه هایی برای بهبود کنترل های داخلی است.

انجام آزمون های حسابرسی

حسابرس، ارزیابی ها را طبق برنامه حسابرسی انجام می دهد. این شامل بررسی دقیق رکوردها، مستندات مالی، تراکنش ها و اطلاعات مرتبط با حسابرسی خاص می شود.

تهیه گزارش حسابرسی

حسابرس پس از انجام این نوع حسابرسی، گزارشی را تهیه می کند. این گزارش شامل نتایج حسابرسی، نقاط قوت و ضعف شناسایی شده، توصیه هایی برای بهبود وضعیت و هر گونه مسائل مرتبط با حسابرسی خاص است.

تفاوت ها و تمایزهای حسابرسی ویژه با حسابرسی عمومی

حسابرسی ویژه و حسابرسی عمومی دو نوع حسابرسی هستند که در شرایط مختلف انجام می شوند. این دو نوع حسابرسی از جنبه های مختلف با یکدیگر تفاوت دارند.

هدف حسابرسی

هدف حسابرسی عمومی بررسی صحت و قابل اعتماد بودن گزارش های مالی سازمان است. اما هدف حسابرسی خاص بیشتر بررسی یک جنبه یا مسئله خاص در سازمان یا پروژه خواهد بود.

زمان انجام حسابرسی

معمولاً حسابرسی عمومی در پایان سال مالی انجام می شود و گزارش حسابرسی کامل برای سال مالی صادر می شود. اما حسابرسی خاص می تواند در هر زمانی صورت گیرد و احتمال دارد محدود به یک دوره زمانی خاص باشد.

محدوده حسابرسی

در حسابرسی عمومی، حسابرس بررسی جامعی بر روی تمامی جوانب گزارش های مالی و کنترل های داخلی سازمان انجام می دهد. اما در حسابرسی ویژه، بیشتر تمرکز روی یک جنبه یا مسئله خاص است. به عبارت دیگر، احتمال دارد حسابرسی ویژه فقط به یک بخش از گزارش های مالی، یک تراکنش خاص یا یک جنبه خاص از فعالیت های سازمان محدود شود.

انجام آزمون های خاص

در حسابرسی عمومی، حسابرس آزمون های مختلفی از جمله آزمون های مربوط به تأیید مستندات، بررسی ترازنامه و چک کردن تراکنش ها را انجام می دهد. اما در حسابرسی خاص، بیشتر بر روی مسائل خاص مرتبط با اهداف حسابرسی موردی تمرکز می شود.

گزارش حسابرسی

در حسابرسی عمومی، گزارش حسابرسی کاملی برای سال مالی صادر می شود و شامل نتایج کلی حسابرسی و توصیه ها برای بهبود کنترل ها و گزارش دهی خواهد شد. گزارش های حسابرسی ویژه، محدود به مسئله یا جنبه خاصی است و شامل نتایج دقیق تر و توصیه های خاص خواهد بود.

استانداردهای حسابرسی ویژه

مجموعه‌ای از قوانین، رهنمودها و استانداردهای معترفیت‌شده هستند که حسابرسان در حین انجام بررسی‌های خاص و متفاوتی برای صورت‌های مالی یک سازمان، شرکت یا واحد مشخص باید رعایت کنند. این استانداردها معمولاً توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند انجمن بین‌المللی حسابداران معتبر (IFAC) و انجمن بین‌المللی حسابرسان (IAASB) تنظیم می‌شوند و معیارهایی را برای ارزیابی صحت و صداقت اطلاعات مالی فراهم می‌آورند. این استانداردها برای بررسی‌های خاصی مانند حسابرسی گزارش‌های مالی با موضوعات خاص، مانند تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی یا ارزیابی سیستم‌های کنترل داخلی، به کار می‌روند. حفظ استانداردهای حسابرسی ویژه اهمیت بسیاری در تضمین صحت و صداقت اطلاعات مالی و اعتماد عمومی به گزارش‌های حسابرسی دارند.

نقش فناوری اطلاعات در حسابرسی ویژه

فناوری اطلاعات در این نوع حسابرسی نقش بسیار مهمی ایفا می کند. استفاده از ابزارها و نرم افزارهای حسابرسی، امکان بررسی دقیق تراکنش ها و اطلاعات مالی، ارزیابی کنترل های داخلی و تشخیص الگوها و روندهای مشکوک را فراهم می سازد.

 جمع بندی

حسابرسی ویژه در مقایسه با حسابرسی عمومی بیشتر به یک جنبه یا مسئله خاص در سازمان یا پروژه تمرکز دارد و محدوده و زمان انجام آن می تواند متفاوت باشد. هدف اصلی این نوع حسابرسی، بررسی و صحت سنجی اطلاعات مالی و عملکرد مرتبط با آن جنبه خاص است.