درآمد پیمان
درآمد پیمان به درآمدهایی اشاره دارد که پیمانکار از اجرای پیمان های بلند مدت به دست می آورد. این درآمد باید شامل موارد زیر باشد:
- مبلغ اولیه درآمد: مبلغی که در پیمان به طور اولیه توافق شده است.
- تغییرات و ادعاها: شامل هر گونه تغییر در میزان کار پیمان، ادعاها و سایر دریافت های تشویقی مربوط به عملیات پیمان، به شرط آنکه:
- احتمال تحقق این موارد منجر به افزایش درآمد شود.
- این موارد را بتوان به‌طرز قابل اتکایی اندازه‌گیری کرد.
درآمد پیمان به ارزش منصفانه دریافت ها یا دریافتنی ها اندازه گیری می شود.
نکات مهم در مورد درآمد پیمان
– تجدید نظر در برآوردها: برآوردها معمولا با وقوع رویدادها و رفع ابهامات در طول زمان تجدید نظر می شوند، به این معنا که مبلغ درآمد ممکن است از یک دوره به دوره دیگر تغییر کند.
نمونه هایی از عوامل تغییر مبلغ درآمد:
الف. توافق میان پیمانکار و کارفرما: تغییرات یا ادعاها که بعد از انعقاد پیمان توافق می شوند.
ب. پیمان های مقطوع: بر اساس مفاد پیمان مانند تعدیل آحاد بها.
ج. جرایم تاخیر در اتمام کار.
د. پیمانهای مقطوع متضمن نرخ ثابت: افزایش تعداد واحدها از جمله این موارد است.
تغییر پیمان
تغییر پیمان به دستور کارفرما برای تغییر در دامنه کار طبق مفاد پیمان اطلاق می شود. این تغییر می تواند موجب افزایش یا کاهش درآمد پیمان شود. به عنوان مثال:
- تغییر در مشخصات یا طراحی یک دارایی
- تغییر در مدت پیمان
شرایط تغییر در درآمد پیمان
تغییر در درآمد پیمان زمانی معتبر است که:
- تصویب تغییر: تصویب تغییر و مبلغ درآمد مرتبط از سوی کارفرما محتمل باشد.
- اندازه‌گیری قابل اتکا: مبلغ درآمد باید به‌شیوه ای قابل اتکا اندازه گیری شود.
مراحل فعالیت های پیمانکاری
فعالیت های پیمان کاری دارا ی مراحل سیستماتیک به شرح ذیل است
شرکت در مناقصه
نخستین گام برای انجام یک پروژه انتخاب پیمانکار است که معمولا از طریق مناقصه انتخاب می شود. در شرکت های خصوصی ضوابط مناقصه معمولا در آیین نامه مابلی ومعاملاتی خاص هر شرکت مشخص می شود. بخش دولتی باید در برگزاری مناقصه ودر تدوین آیین نامه معاملات، قانون برگزاری مناقصات را رعایت کند.
طبق این قانون مناقصات از نظر مراحل بررسی به دو گروه طبقه بندی می شود
مناقصه یک مرحله ای
مناقصه ای است که در آن نیازی به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهاد ها نباشد .در این مناقصه پاکت های پیشنهاد مناقصه گران در یک جلسه گشوده ودر همان جلسه برنده مناقصه تعیین می شود
مناقصه دو مرحله ای
مناقصه ای است که به تشخیص مناقصه گذار، بررسی فنی بازرگانی پیشنهاد ها لازم باشد. در این مناقصه کمیته فنی بازرگانی پیشنهاد ها را به کمیسیون مناقصه گزارش می کند. وبراساس مفاد این قانون برنده مناقصه تعیین می شود.
مناقصه ها از نظر روش دعوت مناقصهگران به دو گروه تقسیم می شود.
1.مناقصه عمومی
مناقصه ای که در آن فراخوانمناقصه از طریق آگهی عمومی به اطلاع مناقصه گران می رسد.
2.مناقصه محدود
مناقصه ای که در آن به تشخیص و مسئولیت بالاترین مقام مناقصه گذار ، محدودیت برگزاری مناقصه عمومیمحدویت برگزاری مناقصه عمومی با ذکر ادله تایید می شود. فراخوان مناقصه از طریق ارسال دعوتنامه برای مناقصه گران صلاحیتدار به اطلاع آنها می رسد.
انعقاد قرار داد
پس از اجرای مراحل مناقصه پیمانکاری که حائز بهترین شرایط باشد برای عقد قرار داد انتخاب می شود.
مخارج پیمان
الف. مخارج مستقیم:
این نوع مخارج به طور مستقیم با یک پیمان خاص ارتباط دارند. به عنوان مثال: هزینه های کار مستقیم، مواد اولیه، استهلاک و اجاره ماشین آلات و تجهیزات. این مخارج می توانند با کاهش درآمدهای غیرمستقیم مرتبط با پیمان، مانند فروش مواد و ماشین‌آلات اضافی، تعدیل شوند.
ب. مخارج مشترک بین پیمان ها:
این دسته از مخارج به شکل مشترک بین چند پیمان وجود دارند و امکان تخصیص آن ها به پیمان های مختلف وجود دارد. شامل حق بیمه، مخارج غیرمستقیم طراحی، کمک فنی، و هزینه های سربار پیمان می شود. این مخارج به تناسب ماهیتشان طبقه بندی شده و با استفاده از روش های سیستماتیک و معقول به پیمان های مختلف تخصیص می یابند. همچنین می توانند شامل هزینه های استقراض مربوط به پیمان ها نیز باشند (بر اساس استاندارد شماره 13).
ج. مخارج قابل مطالبه:
این مخارج به وضوح در مفاد پیمان ذکر شده و شامل هزینه های اداری، عمومی و هزینه های توسعه است که جبران آن ها مشخص شده است.
مخارجی که نمی توان آن ها را به فعالیت پیمانکاری یا یک پیمان خاص ربط داد، به عنوان مخارج پیمان مورد قبول نیستند. به عنوان مثال: هزینه های اداری، عمومی و فروش، هزینه های تحقیق و توسعه که جبران آن ها در پیمان مشخص نشده و همچنین استهلاک ماشین آلات و تجهیزاتی که در پیمانکاری استفاده نشده، شامل این موارد هستند.
مخارجی که قبل از انعقاد پیمان انجام شده اند، در صورتی که پیمان در همان دوره جاری یا در دوره های بعد منعقد شود، به حساب پیمان منظور می گردند. اگر این مخارج به عنوان هزینه دوره ای که در آن به وقوع پیوسته اند محسوب شوند و پیمان در دوره بعد منعقد گردد، نباید به حساب پیمان بازگردانده شوند.
شناخت درآمد و هزینه های پیمان
زمانی که قابلیت برآورد نتیجه یک پیمان به شکل قابل اعتماد وجود داشته باشد، باید سهم مناسب از درآمد و کلیه هزینه های پیمان، بسته به میزان تکمیل آن در تاریخ ترازنامه و نوع فعالیت، به ترتیب به عنوان درآمد و هزینه شناسایی شوند.
اما در صورتی که امکان برآورد نتیجه پیمان به شکل قابل اتکایی وجود نداشته باشد، دوصورت زیر باید رعایت شود:
الف. درآمد باید تنها تا حدی که احتمال بازیافت هزینه های تحمل شده وجود دارد، شناسایی شود.
ب. هزینه های پیمان باید در دوره وقوع به عنوان هزینه ثبت شوند.
اگر پیش بینی شود که پیمان به زیان منجر می شود (که در این حالت، کل هزینه های پیمان از کل درآمد آن بیشتر باشد)، باید زیان ناشی بلافاصله به عنوان هزینه دوره شناسایی گردد. این شامل مجموع هزینه ها تا تاریخ ترازنامه و هزینه های تخمینی آینده تا زمان تکمیل، هزینه های مربوط به اصلاحات، کارهای تضمینی و سایر هزینه هایی که قابل بازیافت نیستند، می شود.
روش شناخته شده برای شناسایی درآمد و هزینه ها بر اساس میزان تکمیل پیمان، معمولا به عنوان “روش درصد تکمیل” نامیده می شود. بر اساس این روش، درآمد پیمان با هزینه های تحمل شده برای دستیابی به آن میزان از اتمام تطابق داده می شود و بنابراین درآمد، هزینه، و سود یا زیان ناشی از کار انجام شده در صورت سود و زیان ثبت می شود.
در صورتی که ابهاماتی که موجب عدم قابلیت برآورد نتیجه پیمان شده برطرف گردد، درآمد و هزینه های پیمان بلند مدت باید به اندازه سهم مناسب از کل درآمد و هزینه های پیمان شناسایی شوند.
اندازه گیری درصد پیشرفت کار
روش های مختلفی برای اندازه گیری میزان تکمیل پیمان وجود دارد طبق استاندارد های حسابداری شماره ۹ واحد تجاری، روشی را که انجام شده را به گونه ای قابل اتکا اندازه گیری می کند به کار می گیرد. با توجه به ماهیت پیمان ، روش ها ممکن از شامل موارد زیر باشد.
- نسبت به مخارج تحمل شده پیمان برای کار انجام شده تا تاریخ ترازنامه به کل مخارج براوردی پیمان، روش هزینه به هزینه
- ارزیابی کار انجام شده توسط یک کارشناس خبره مستقل
- نسبت کار انجام شده به کل کار پیمان ، مقایسه فیزیکی مقدار کار انجام شده
مبالغ دریافتنی بابت پیشرفت کار و نیز پیش دریافت از کارفرمایان معمولا منعکس کننده کار انجام شده نیست
روش هزینه به هزینه رایج ترین روش مورد استفاده است. طبق این روش تنها مخارجی در محاسبه پیشرفت کار منظور می شود که بیانگر کار انجام شده باشد بنابراین مواد و مصالح پای کار و مخاج تأمین مالی نشان دهنده کار انجام شده نیستند و در محاسبه درصد پیشرفت کار مورد استفاده قرار نمی گیرند. رایج ترین روش محاسبه درصد پیشرفت کار، روش هزینه به هزینه است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر با موسسه حسابرسی تراز مشهود تماس بگیرید.
